ในการเลี้ยงแพะมีความจำเป็นที่จะต้องให้ยาหลายชนิดที่อยู่ในรูปยาน้ำ
ซึ่งในการป้อนยาน้ำให้แพะมักจะพบเสมอว่าแพะอาจบ้วนยาออก ทำให้ปริมาณยาที่ได้รับไม่เพียงพอ เป็นสาเหตุสำคัญที่การใช้ยาไม่ได้ผล การป้อนยาน้ำอย่างมีประสิทธิภาพจึงจำเป็นจะต้องใช้อุปกรณ์ป้อนยาน้ำ (drenching gun) ซึ่งจะมีส่วนก้านท่อโลหะยาว 12-15 ซม. สามารถแหย่เข้าส่วนลึกในช่องปากแพะ และปล่อยยาน้ำลงบริเวณคอหอย ทำให้แพะกลืนยาลงไปทั้งหมด
วิธีเตรียมยา
- หากยาอยู่ในรูปยาน้ำสำเร็จรูป ให้เขย่าขวด เทยาใส่ถ้วยหรือภาชนะปากกว้าง แล้วใช้อุปกรณ์ป้อนยาดูดน้ำยาบรรจุเข้าในอุปกรณ์ให้หมด ตรวจดูปริมาณยาที่จะป้อนให้แก่แพะแต่ละตัวตามขนาดน้ำหนักตัว
- หากยาอยู่ในรูปยาผง ให้เทยาผงลงในขวด เติมน้ำดื่มเพื่อละลายยา ประมาณ 10 ซีซีต่อตัว เขย่าขวดให้ยาละลายเข้ากันดี ยาบางชนิดไม่ละลายเต็มที่ แต่จะเป็นน้ำยาแขวนตะกอน จึงให้เขย่าขวดจนเป็นเนื้อเดียวกัน ไม่มีส่วนที่เป็นผงลอยอยู่ แล้วใช้อุปกรณ์ป้อนยาดูดน้ำยาบรรจุเข้าในอุปกรณ์ให้หมด
วิธีป้อนยา
- ให้ผู้ช่วยจับแพะ และประคองให้หัวแพะอยู่ในระนาบ ไม่ต้องเงยหน้า โดยแนวระดับจมูกไม่สูงกว่าระดับลูกตา
- ตำแหน่งที่จะใช้ในการสอดอุปกรณ์ป้อนยาเข้าปากแพะ อยู่ที่ช่องว่างบริเวณขากรรไกรล่างระหว่างฟันกัดและฟันกราม อย่าใช้อุปกรณ์ป้อนยางัดหรือง้างปากแพะจะทำให้อุปกรณ์เสียหายได้
- ใช้มือหนึ่งรวบปากแพะไว้ไม่ให้ขากรรไกรขยับ ใช้มืออีกข้างหนึ่งจับอุปกรณ์ป้อนยา แหย่ท่อโลหะเข้าปากแพะ สอดเข้าไปเหนือลิ้นลึกจนปลายท่อพ้นแนวโคนลิ้น
- ดันกระบอกยา ค่อย ๆ ปล่อยน้ำยาทีละน้อยจนครบปริมาณ ไม่ต้องเงยหน้าแพะ ให้แพะกลืนยาเข้าไปเอง หากเงยหน้าน้ำยาอาจถูกฝืนดันเข้าหลอดลมได้ในจังหวะที่แพะหายใจ
- ดึงอุปกรณ์ป้อนยาออกจากช่องปาก ประคองหัวแพะไว้สักครู่ ให้สังเกตว่าลูกกระเดือกขยับซึ่งแสดงว่าแพะกลืนยาลงในหลอดอาหารแล้ว เสร็จแล้วจึงปล่อยแพะ
วิธีดูแลรักษาอุปกรณ์
- ล้างทำความสะอาดอุปกรณ์หลังการใช้ด้วยน้ำยาล้าง ปล่อยให้แห้ง อย่าตากแดด
- หล่อลื่นลูกสูบอุปกรณ์ป้อนยาด้วยน้ำมันพืชเพียงเล็กน้อย เก็บในที่ปลอดฝุ่น
- อุปกรณ์ชนิดนี้มีจุดอ่อนที่จะเกิดความเสียหาย ตรงส่วนที่เป็นข้อต่อระหว่างท่อโลหะและกระบอกบรรจุน้ำยาซึ่งเป็นพลาสติก จึงต้องระมัดระวังไม่ใช้อุปกรณ์แงะหรือง้างปากแพะ